Blog

Diagnostyka uzależnienia od substancji psychoaktywnych czy destrukcyjnych zachowań oparta jest na przyjętej przed wieloma laty diagnozie uzależnienia od picia alkoholu, która sprowadza się do 6 punktów, zwanych „objawami uzależnienia”, „objawami osiowymi uzależnienia”, „kryteriami uzależnienia”.  Są to:

1. Głód alkoholowy – natrętna potrzeba napicia się alkoholu,
2. Bezsilność wobec picia alkoholu – planowanie niepicia lub zakładanie wypicia pewnej ściśle określonej ilości alkoholu, a następnie niedotrzymanie danej sobie obietnicy,
3. Objawy abstynencyjne (odstawienne) – zestaw dolegliwości psychosomatycznych towarzyszących zaprzestaniu picia alkoholu,
4. Zmiana tolerancji – wypity alkohol daje Ci pewne korzyści (tymczasowe rozluźnienie, poprawę nastroju, oderwanie od problemów), lecz wraz z upływem czasu, kiedy po raz kolejny pijesz alkohol, mając w pamięci ten, swego rodzaju, związany z piciem „błogostan”, przekonujesz się, że aby go poczuć, potrzebujesz wypić więcej alkoholu. W życiu człowieka regularnie pijącego alkohol przychodzi moment krytyczny, w którym zmniejsza się ilość wypijanego alkoholu potrzebna do poczucia „rauszu” lub stanu upojenia. Ma to miejsce wówczas, kiedy organizm pijącego jest organicznie uszkodzony (wiek, choroby).
5. Koncentracja życia wokół picia alkoholu – zaniechanie alternatywnych do picia alkoholu zajęć, alkohol towarzyszący realizacji naszych pasji i hobby, w końcu wypierający pasje i hobby. Znane historie wędkarzy, którzy pojechali na ryby, ale nie wyciągnęli nawet wędek, kinomanów, którzy przespali seans kinowy, muzyków, którym picie alkoholu uniemożliwiło zagranie wartościowego koncertu czy próby.
6. Picie alkoholu pomimo świadomości szkód wynikających z picia – osoby pijące mają świadomość uszczerbku na zdrowiu, świadomość strat moralnych, strat w obszarze relacji, zatrudnienia, współżycia społecznego, strat materialnych, ale kontynuują picie alkoholu.

Jeśli spełnione są minimum 3 spośród 6 kryteriów, a sprawa dotyczy 12 miesięcy poprzedzających badanie diagnostyczne, osoba diagnozowana jest uznawana za uzależnioną od picia alkoholu. W miejsce alkoholu możesz wstawić dowolną substancję psychoaktywną bądź dowolne zachowanie. Ten model diagnozy jest stosowany zarówno do „alkoholika”, jak i „heroinisty”, 'hazardzisty” czy „złośnicy” lub „złośnika” („awanturników”). Jest to, moim zdaniem, uzasadnione, ponieważ, przy całym wachlarzu substancji czy zachowań uzależniających, sięganie po nie ma identyczne korzenie (źródła).  

W moim autorskim ujęciu, korzystając z tej propozycji diagnozowania problemu, wpisuję „substancję”, którą określam mianem „dziki bieg”, czyli obsesyjne, łamiące rozsądek i zasady współżycia społecznego, w tym osobiste relacje, parcie do osiągnięcia sukcesu zawodowego, prestiżu, szczególnego statusu społecznego lub majątkowego.

Czy sprawdzisz co z Tobą w kwestii „dzikiego biegu”? Zrób autodiagnozę:

1. Czy odczuwasz głód sukcesu, osiągnięcia statusu majątkowego lub społecznego, bycia lubianym, bycia użytecznym?
2. Czy ustalasz limity, granice (przepracowanych godzin, wykonanych projektów, spełnienia tzw. dobrych uczynków, mówienia innym ludziom „tak”) a potem ich nie trzymasz, łamiesz dane sobie obietnice?
3. Czy realizacja Twoich planów lub Twoje zachowania pochłaniają coraz więcej Twojego czasu i energii, aby w końcu, na skutek Twojego wyczerpania psychicznego i fizycznego sytuacja powodowała Twoją frustrację, odpuszczenie, zwolnienie tempa, ograniczenie kontaktów – a wszystko to zanurzone w poczuciu winy, bo przecież „trzeba”, bo przecież „musisz”, bo przecież to czy tamto bez Twojej obecności i działań jest niemożliwe?
4. Czy kiedy powiesz „dzikiemu biegowi” stop, odczuwasz pustkę, czy dźwigasz ciężar winy, czy Twój nastrój jest obniżony, czujesz nerwowość, senność lub brak snu – huśtawkę emocjonalną? Być może przekłada się to na jakieś objawy somatyczne – kołatanie serca, bóle brzucha, ból głowy, ucisk w piersiach czy w żołądku, nadmierną potliwość, torsje, biegunki?
5. Czy potrafisz autentycznie odpoczywać, relaksować się, realizować swoje pasje i hobby niezależne od Twojej działalności zawodowej służby charytatywnej lub służby w domu, które, co prawda niewynagradzane finansowo, śmiało można nazwać Twoją profesją (sprzątacz, sprzątaczka, zaopatrzeniowiec, kochanka, kochanek, rodzic, dziecko)?
6. Czy, pomimo świadomości szkodliwości uczestniczenia w „dzikim biegu”, nadal kontynuujesz bieg?

Trzy lub więcej potwierdzonych kryteriów uprawniają Cię do stwierdzenia, że jesteś uczestniczką/uczestnikiem „dzikiego biegu” i masz uzależnioną osobowość. Także w przypadku, kiedy nie używasz tej czy innej substancji psychoaktywnej lub nie działasz destrukcyjnie, choć często uzależnionej osobowości towarzyszy uzależnienie od środków psychoaktywnych lub zaburzenie behawioralne.